Verslag van achter de camera

Hallo weblezers,
Het is een heel erg bijzondere ervaring om als niet-clown te mogen deelnemen aan deze reis! Voor mij is het de eerste keer dat ik zo direct in contact kom met het fenomeen clown en de doelgroep waarvoor wordt geclownd. Absoluut nieuw terrein dus waarin ik mij bevindt.
Mijn taak in de groep is te zorgen voor de dingen om het clownen heen. Denk hierbij aan filmen, fotograferen, boodschappen doen, dingen regelen.
De eerste ervaring in het jongenshuis in Dunamaals was een rondleiding over de verschillende afdelingen. Dit was een zeer confronterend moment voor ons allen. Het aantal jongens in een groep is erg hoog en er loopt, rijdt en ligt van alles door elkaar. Van jongens met een behoorlijk niveau tot jongens die zwaar autistisch en wel in diezelfde grote groep “op hun eigen eilandje” in zichzelf gekeerd zitten en aan hun lot worden overgelaten. In bedden lagen jongens met een zwaar vergroeid lichaam doordat zij in het verleden waarschijnlijk te weinig fysiotherapie(en daarmee te weinig lichaamsbeweging!!) hebben ontvangen. Dit alles kwam zonder filtering op mijn netvlies, maar dat is nog niet alles; al je zintuigen krijgen indrukken te verwerken! Met name mijn neus raakte redelijk overprikkeld door geuren die ik niet eerder zo doordringend en divers had waargenomen.. Na de rondleiding heb ik de tijd genomen om te bekomen van alle indrukken. Dat was echt heel erg nodig. Eén ding is al duidelijk; wat hebben deze jongens het slecht en wat hebben wij het in Nederland toch verschrikkelijk goed….. Zeer indrukwekkend wat ik heb gezien. Deze ervaring blijft je een leven lang bij!
De eerste keer dat de clowns gingen clownen in een groep werd mij geadviseerd om alleen rustig te kijken naar wat er allemaal gebeurde. Ik wilde hiermee een idee krijgen wat een clown kan bereiken in zijn werk en wat het voor effect heeft op de jongens. Belangrijke informatie om het straks zo goed mogelijk in beeld te brengen. Wat mij opviel, was dat de clowns het met hun werk voor elkaar kregen om de sfeer op de afdeling positief te veranderen. Je kon goed merken dat de jongens niet gewend zijn aan deze vorm van stimulering. Van een muffe, gedeprimeerde sfeer (start) ontstond er dynamiek en een soort gezamenlijk bewustzijn waar iedere bewoner van de afdeling aan meedeed. Er was in mijn beleving een collectief gevoel van vreugde te bespeuren. Je kon merken dat er iets fundamenteels veranderde en dat de deken van treurigheid en apathie even verdween.
In de volgende clownsessies heb ik telkens de sfeer positief voelen veranderen. Telkens weer iets anders maar steeds heel goed merkbaar. Dat hielp mij enorm bij het vastleggen van de acties van de clowns. De eerste keren was het nog een beetje zoeken naar een goed voelende methode van vastleggen van wat ik zag. Wat later ben ik gaan proberen de beweging van clowns en jongens nadrukkelijk te volgen en vast te leggen. Ik ben erg benieuwd naar hun feedback. In een in de basis trieste omgeving werd het toch mogelijk om achter mijn camera volop te genieten van wat er gebeurde. Genieten van de jongens en de clowns!! Sorry voor de af en toe letterlijk schokkende beelden!
Waar ik de clowns enorm dankbaar voor ben, is dat zij mij een kijkje in hun wereld geven en mij hier deel van laten uitmaken. Zonder clown te zijn, voel ik mij volledig opgenomen in de groep en ben ik getuige van hun prachtige werk wat zij met zoveel liefde doen. Er is veel vertrouwen en van daaruit ondersteunen wij elkaar waar dat nodig is. Heel bijzonder allemaal; ik ben er een beetje stil van….. Maarrrrr; er moet natuurlijk ook gewerkt worden :)
Als het gaat om uiterlijkheden is er hier ten opzichte van de oude beelden die je op internet kunt vinden erg veel ten goede veranderd. Nieuwe kozijnen, een ingrijpende verbouwing van enkele afdelingen, en een nieuw verfje op de gevel geeft het huis een flinke update. Je zou aan de buitenkant denken dat het in dit tehuis de goede kant opgaat. Voor wat betreft het materiële deel klopt dit ook wel, maar waar gaat het hier nu feitelijk om? Juist!!! De zorg voor de jongens zou toch zeker op een gedeeld eerste plaats moeten komen, hoor ik je denken. Ik ga jouw droom ff doorprikken; NIETS IS MINDER WAAR!!! De zorg voor de bewoners is absoluut ondergeschikt aan andere belangen.
Waar je aan de buitenkant een mooi vernisje ziet, blijkt het gedachtengoed waarop de zorg voor de bewoners is gebaseerd nog zeer ouderwets en naar onze maatstaven volkomen achterhaald. Armoe troef en mensonterende praktijken komt nog het dichtst in de buurt als ik zoek naar superlatieven.
Veel te weinig (medische) hulp voor de bewoners is iets wat sterk naar voren komt.
Veel te weinig persoonlijke aandacht voor de bewoners zorgt ervoor dat bewoners wegkwijnen terwijl zij in Nederland waarschijnlijk tot een kansrijke groep zouden kunnen behoren.
Uiterlijk om zeven uur s’avonds gaan de deuren van de slaapkamers op slot en moeten de bewoners het gedurende twaalf uren helemaal zelf regelen.
Als een directie er in toestemt om medebewoners in te zetten in de zorg voor hun gehandicapte maatjes is er in de filosofie van het management iets fundamenteels fout. Het effect hiervan vind je onder andere terug in hardhandig overhevelen van een sterk vergroeide bewoner van een tillift naar het bed door een medebewoner (oppakken, dubbelvouwen en in bed pletteren)!!
Cameraman Ron